Het belang van goed onderhoud van bronzen beelden

Schade

Bij bronzen buitenbeelden wordt vaak gedacht dat deze bestand zijn tegen de invloed van bijvoorbeeld regen of vuil. Het zijn tenslotte buitenbeelden. Echter is regelmatig onderhoud essentieel om ze in een goede staat te houden.

Bronzen beelden worden gepatineerd alvorens ze buiten geplaatst worden. Dit patina geeft ze de kleur zoals die door de kunstenaar gewenst was. Daarnaast biedt het ook bescherming aan het brons, door het chemisch veranderen van de bovenste laag van het materiaal is deze minder ontvankelijk voor veranderingen. Als beelden echter zonder een beschermende laag en goed onderhoud buiten worden geplaatst zal dit patina uiteindelijk plaats maken voor een felgroene, vaak streperige, uiterlijk. Hoewel deze kleur groen soms intentioneel is, is het vaak ook een teken van degradatie van het oppervlak. Naast dat het metaal aangetast wordt kan in het geval van een stenen sokkel deze ook sterk groen kleuren door opgeloste het opgeloste koper.

Hoe sterk een beeld dat niet goed wordt onderhouden zal corroderen is van meerdere factoren afhankelijk: de samenstelling van het materiaal, klimaat en luchtvervuiling. Zo kan luchtverontreiniging in combinatie met regenwater kan schadelijke effecten op het beeld hebben. Zwaveldioxide en stikstofoxide kunnen in combinatie met water sterke zuren vormen die het metaal aantasten. Ook bijvoorbeeld beelden die dicht bij de zee staan dienen door de zoute zeelucht extra in de gaten gehouden worden. Daarnaast is een vervuild beeld, door bijvoorbeeld vogelpoep, ook sneller degraderen.

Een typisch uiterlijk van een bronzen beeld dat niet wordt onderhouden wordt gezet is streperig, heldergroen uiterlijk. Daar waar de regen langsloopt zal het beeld het sterkst aangetast worden. Beschutte delen blijven langer behouden. Dit degradatiefenomeen zal als er niet gehandeld wordt voort blijven duren waardoor er steeds meer metaal in oplossing raakt. Uiteindelijk zal dit ervoor zorgen dat er putjes ontstaan. Ook kunnen er naar verloop van tijd zwarte corrosiekorsten vormen.

Behandelen

Gelukkig kan een behandeling van een werk met deze schadefenomenen vaak nog goed gerestaureerd worden. Allereerst moet het beeld ontdaan worden van oppervlaktevuil. De vervolgstappen zijn afhankelijk van de mate van de schade en van het originele uiterlijk van het beeld. Veel beelden hebben zoals eerdergenoemd een bewust aangebracht patina, het is belangrijk om te zien wat de intentie van de kunstenaar was bij het maken van het beeld. Soms hebben verschillende edities van één werk allemaal een ander patina. Het is daarom belangrijk te kijken naar de geschiedenis van het specifieke object. Vaak kunnen de groene strepen ook nog grotendeels verwijderd worden.  Als dit niet helemaal lukt, zullen ze op z’n minst minder zichtbaar worden wat resulteert in een rustiger oppervlak.

Als laatste moet ervoor gezorgd worden dat het beeld in de toekomst beschermd is voor de eerdergenoemde factoren.  Dit wordt gedaan door een beschermende, microkristallijne was aan te brengen. Hierbij wordt het beeld verwarmd zodat de was goed hecht aan het oppervlak en zo de beste bescherming geeft. Niet alleen beschermt dit het beeld, het verzadigt ook de kleur van het beeld en trekt de verschillende kleuren naar elkaar toe. Zo krijgt het beeld een kalm en verzorgd uiterlijk.  

Onderhoud

Het is belangrijk om deze beschermlaag van was goed te onderhouden. Het beste is om het metaal eens per vier maanden te ontdoen van oppervlaktevuil. Daarnaast dient eenmaal per jaar de waslaag geïnspecteerd te worden. Onder invloed van UV en regen kan de was degraderen en daarmee diens beschermende werking verliezen. Door eens per jaar deze laag (deels) te hernieuwen wordt ervoor gezorgd dat een beeld zo lang mogelijk behouden wordt. Extra aandacht dient te worden gegeven aan beelden die door het ontwerp water vasthouden op bepaalde plekken.